Theo các nhà khoa học, không riêng sông Cầu, hoạt động khai thác cát tràn lan đã diễn ra trên nhiều dòng sông khác nhau và đã được cảnh báo từ rất lâu. Cát không đơn thuần là vật liệu xây dựng mà có vai trò quan trọng trong kiến tạo đồng bằng, ổn định lòng và bờ sông. Cát còn tạo sinh cảnh cho các loài thủy sinh.
Thông thường cát, sỏi được nạo vét từ lòng sông phục vụ xây dựng, đảm bảo tàu thuyền đi lại thuận tiện trên sông. Nhưng theo PGS.TS Vũ Thanh Ca, Vụ trưởng Vụ hợp tác quốc tế và khoa học công nghệ, Tổng cục biển và hải đảo (Bộ Tài nguyên), việc hút cát quá mức đã khiến một vài nơi trên sông Hồng và các sông dọc Bắc - Nam bị hạ thấp và giảm mực nước.
Theo ông, nếu lượng cát bị hút quá nhiều tại một vị trí, nhất là nạo vét thông luồng, mực nước tại đó và thượng nguồn sẽ bị giảm, đồng thời độ dốc đáy sông và mặt nước tăng lên nên vận tốc dòng chảy cũng tăng theo, gây xói lở đáy và làm lộ ra các chỗ nông khác ở khu vực thượng nguồn.
Nhận xét: Xem thêm: