Hồi đầu tháng 1.2016, cả thế giới vừa tưởng niệm tròn một năm ngày 11 nạn nhận thiệt mạng khi tòa soạn Charlie Hebdo ở Paris (Pháp) bị tấn công khủng bố. Câu khẩu hiệu ủng hộ Charlie Hebdo "Je suis Charlie" (Tôi là Charlie) vừa được giương lên một lần nữa trên khắp thế giới.
Đến giữa tháng 1, trong số ra mới nhất, Charlie Hebdo lại khiến thế giới phẫn nộ với kiểu châm biếm của mình, theo CNN ngày 14.1. Lần này, đích thân quyền tổng biên tập Laurent "Riss" Sourisseau đã vẽ bức biếm họa: 2 gã đàn ông đuổi theo 2 phụ nữ đang chạy thục mạng. Xa xa là hình ảnh cậu bé người Syria 3 tuổi Alan nằm chết úp sấp trên bãi biển Thổ Nhĩ Kỳ giữa hành trình đi tìm một chốn bình yên để dung thân của gia đình em. Tấm ảnh cậu bé Alan từng khiến cả thế giới phải rơi lệ, khiến thế giới nhìn những người tị nạn với cặp mắt cảm thông hơn và góp phần quan trọng để chính phủ các nước châu Âu mở cửa đón người di cư.
Được biết ông Sourisseau đã có mặt trong tòa soạn khi vụ khủng bố làm rúng động cả thế giới xảy ra.
Quay lại với tấm ảnh biếm họa, nó được đặt tên là Người nhập cư, bên dưới có dòng chữ: "Aylan bé bỏng nếu lớn lên thì sẽ ra sao nhỉ? Một kẻ sờ soạng ở Đức". (Aylan là cái tên đầu tiên được dùng với cậu bé trên báo chí, nhưng sau đó bố cậu bé đã đính chính lại tên chính xác là Alan).
That HAS nothngDo w/freedom of speech-its disgusting-racist-disgraceful
"Aylan"(actually AlanKurdi) @Charlie_Hebdo_ pic.twitter.com/nUk70oUmE2
— Sebnem A. Kastiyel (@sebnemvns) January 13, 2016
Bức biếm họa gây tranh cãi của Charlie Hebdo xuất hiện trong bối cảnh nước Đức đang lại tiếp tục chia rẽ về việc tiếp nhận người nhập cư sau khi xảy ra hàng loạt vụ cướp bóc, tấn công tình dục trong dịp năm mới, trong đó rất nhiều nạn nhân mô tả thủ phạm là người có ngoại hình Bắc Phi và Ả Rập. Sự cố này kích động một làn sóng chống nhập cư vốn âm ỉ ở châu Âu - cụ thể là Đức - sau cái nhìn thiện cảm mà cái chết của cậu bé đáng thương 3 tuổi đã mang lại.
Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, người ta đang căm phẫn trước cách đùa khó có thể chấp nhận của tờ tạp chí chuyên gây sốc Charlie Hebdo, gọi đó là một sự sỉ nhục mang màu sắc kỳ thị chủng tộc. Thậm chí, nhiều người còn cảm thấy tiếc vì đã bày tỏ sự đoàn kết với Charlie Hebdo trong dịp tưởng niệm một năm vừa qua.
Nhà báo Úc Ebony Bowden gọi bức biếm họa là "sự phân biệt chủng tộc kinh tởm của Charlie Hebdo". Cựu dân biểu Anh George Galloway thì viết trên Twitter: "Tôi tự hỏi Charlie Hebdo còn được bao nhiêu người yêu thích?", CNN dẫn lời nhà báo Bowden.
Charlie Hebdo là tạp chí "có bề dày" đả kích các chính khách, nhân vật nổi tiếng và cả biểu tượng tôn giáo, biếm họa cả tiên tri Mohammed của Hồi giáo. Trong những năm gần đây, tạp chí này liên tục bị những người Hồi giáo cực đoan đe dọa, tấn công mà đỉnh điểm là vụ khủng bố tại tòa soạn hồi tháng 1.2015.
That moment you discover #CharlieHebdo is actually fascist. And jesuischarlie was equivalent to jesuisdonaldtrump https://t.co/r3fBy1fnUL
— monika sarder (@monikasarder) January 13, 2016
Nhận xét: Bức tranh hoạt hình không chỉ là khiếm nhã. Nó cố ý quảng bá cho ý tưởng hoàn toàn sai rằng tất cả những người đàn ông tị nạn (và tất cả những người đàn ông Hồi giáo) đều là những kẻ đồi trụy và hiếp dâm. Loại hình tuyên truyền này luôn được sử dụng để đạt đến một mục đích nào đó. Không may cho châu Âu - và đặc biệt không may cho người Hồi Giáo ở châu Âu, mục đích ấy trong trường hợp này giống như những năm 1930 dưới thời Đức Quốc xã. Đến bao giờ con người mới nhận ra rằng vấn đề không phải là một chủng tộc, xã hội, ý thức hệ hay tôn giáo nào đó mà là những kẻ thái nhân cách có mặt trong mọi chủng tộc và xã hội?