Russian Su-24
© Express.co.ukChiếc Su-24 của Nga bị bắn rơi bởi Thổ Nhĩ Kỳ
Phi công Thổ Nhĩ Kỳ đã tự ý quyết định bắn hạ máy bay Su-24 của Nga trong sự cố hồi tháng 11 năm ngoái.

Thông tin trên được Phó Chủ tịch đảng cầm quyền, đảng Công lý và Phát triển Thổ Nhĩ Kỳ (AKP), Nghị sĩ Quốc hội, ông Yasin Aktai đưa ra trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Sputnik của Nga. Cuộc phỏng vấn được công bố vào ngày 21/7.

Nghị sĩ Aktai lưu ý rằng xung quanh tình huống máy bay Nga bị bắn rơi có nhiều điểm khó hiểu đối với Thổ Nhĩ Kỳ.

"Quyết định bắn hạ máy bay đã được thực hiện trên không trung. Những quyết định như vậy được thực hiện bởi các phi công và nó được hướng dẫn bởi các quy tắc của việc sử dụng vũ lực. Nhưng phi công có khả năng cho phép mình không bắn hạ máy bay xâm phạm không phận trong một thời gian ngắn và đang có ý định rời khỏi vùng cấm...", ông Aktai nói.

"Việc bắn hạ chiếc máy bay Nga, rõ ràng đã rời không phận, đặt ra nhiều nghi vấn", ông nói thêm.


Nhận xét: Tất nhiên không thể có chuyện viên phi công tự ý quyết định điều đó. Điều chúng ta có thể rút ra từ tuyên bố này là lần đầu tiên chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố họ đã không đưa ra quyết định bắn hạ. Thông tin này phù hợp với nhận định của chúng tôi trong bài phân tích Always the last to know: Did Turkish government find out about shoot-down of Russian jet after the fact? viết hồi tháng 11 năm ngoái. Theo đó, có nhiều khả năng mệnh lệnh bắn hạ được đưa ra bởi một thế lực ngầm khác và rồi "con dao vấy máu" được đặt vào tay chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ nhằm phá hoại quan hệ giữa nước này và Nga. Dĩ nhiên, thế lực ngầm nào muốn làm điều đó và có đủ khả năng ra lệnh quân đội Thổ Nhĩ Kỳ làm điều đó là điều dễ đoán.


Bình luận về động thái chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã bảo vệ các hành động của phi công nước này sau đó, ông Aktai cho rằng động thái này là nhằm mục đích không gây nghi ngờ về quy tắc sử dụng vũ lực của nước này.


Nhận xét: Sau khi bị đặt vào sự đã rồi, phải chăng chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ không thể nói ra sự thật bởi vì sự chi phối của Hoa Kỳ trong nội bộ nước này còn quá lớn? Phải chăng họ chỉ có điều kiện làm vậy vào lúc này khi hàng chục ngàn người nghi vấn đã bị bắt hoặc loại khỏi chức vụ?


"Kết quả cuối cùng, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga giải quyết các vấn đề giữa hai nước... Nhưng nếu các báo cáo này (về việc tạm giữ các phi công đã bắn hạ chiếc Su-24) được xác nhận, nó góp phần vào việc cải thiện quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, và thúc đẩy các thỏa thuận đã có giữa hai nước", ông nói thêm.

Vào tháng 11 năm ngoái, phi công điều khiển chiến đấu cơ F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn rơi một chiếc Su-24 của Nga. Ankara sau đó tuyên bố rằng máy bay bị rắn rơi do vi phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ, tuy nhiên Bộ Quốc phòng Nga khẳng định Su-24 bị tấn công khi đang ở trên bầu trời Syria.

Sự cố đã khiến quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ căng thẳng trong nhiều tháng cho tới khi ông Erdogan viết thư xin lỗi nhà lãnh đạo Nga về sự cố trên và bày tỏ nguyện vọng muốn nối lại quan hệ song phương.

Sau cuộc đảo chính ở Thổ Nhĩ Kỳ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nước này cho biết các phi công, bắn hạ Su-24 của Nga hồi năm ngoái nằm trong số những người bị bắt vì có liên quan tới âm mưu đảo chính bất thành đêm ngày 15/7.

Sau đó Tổng thống Recep Tayyip Erdogan nói rằng các phi công bị bắt giữ có thể có liên kết với các tổ chức đối lập của nhà thuyết giáo Hồi giáo Fethullah Gulen, người bị Ankara cáo buộc đứng sau âm mưu đảo chính.

Trước đó, Ankara cho rằng vụ bắn rơi Su-24 có thể do Phong trào Gulen đứng sau nhằm cô lập Thổ Nhĩ Kỳ.