F-35 fighter jet
© Matt Cardy/Getty ImagesMáy bay chiến đầu F-35 - Máy nướng tiền của Hoa Kỳ
Bộ Quốc phòng Canada sẽ không mua các máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 mới nhất F-35 của Mỹ, cổng thông tin flightglobal.com cho biết. Báo cáo còn ghi rõ rằng, Bộ Quốc phòng Canada đã từ chối mua 65 máy bay ném bom chiến đấu F-35 Lightning II và họ sẽ chọn loại máy bay chiến đấu mới khác cho Không quân và Hải quân.

Trong cuộc họp báo ngày hôm qua, Bộ trưởng Quốc phòng Canada, ông Harjit Sajjan đã chính thức thông báo rằng, nước này từ chối mua F-35 của Mỹ. Thay vào đó họ sẽ tiến hành lựa chọn một nhà thầu mới với loại máy bay mới mang đến sự ổn định và hiệu quả hơn chiếc F-35 hiện tại.

Theo ông kế hoạch này sẽ bắt đầu vào đầu năm tới.

Hiện nay các hãng Boeing của Mỹ, Dassault của Pháp và Saab của Thụy Điển đều đang chào bán những loại máy bay thay thế cho F-35 với giá thành rẻ hơn rất nhiều, và chi phí vận hành cũng không quá cao.

Các thủ tục đấu thầu và mua sắm thiết bị mới có thể kéo dài hơn năm năm, và các máy bay chiến đấu hiện đang được trang bị cho Không quân Canada cần được thay thế trước năm 2020.

Vì vậy, Bộ Quốc phòng nước này đang có kế hoạch khẩn trương mua 18 máy bay chiến đấu Boeing F/A-18 "Super Hornet" để bổ sung cho việc thiếu các máy bay chiến đấu.

Hiện tại Không quân Canada đang được trang bị 77 máy bay chiến đấu đa năng CF-18 Hornet. Theo Harjit Sajjana, với số lượng này không đủ để bảo đảm an toàn cho Canada và cũng như thực hiện cam kết trước NATO.

Máy bay chiến đấu đa năng CF-18 Hornet là phiên bản nâng cấp của Mỹ dựa trên máy bay tiêm kích-ném bom F/A-18 Hornet. Năm 1980, Bộ Quốc phòng Canada đã chọn nó như là máy bay chiến đấu chính theo chương trình Fighter Aircraft nhằm thay thế các máy bay chiến đấu đã lỗi thời CF-104 Starfighter, CF-101 Voodoo và CF-116 Freedom Fighter.

Hợp đồng mua máy bay chiến đấu F-35 Lightning II của Canada đã nhiều lần trở thành chủ đề của cuộc tranh luận chính trị. Đại diện của Đảng Tự do Canada trong chương trình tranh cử đã hứa sẽ ngăn chặn việc mua "máy bay vàng" mới nhất của Mỹ.

Ngoài ra, Thủ tướng Junstin Trudeau cũng là một trong những người chống lại việc mua F-35, ông đã khẳng định rằng những máy bay này "không sẵn sàng chiến đấu". Tuy nhiên việc từ chối mua máy bay F-35 sẽ khiến Canada mất trắng khoảng 150 triệu USD.

F-35 Lightning II được phát triển từ máy bay X-35 theo dự án máy bay tiêm kích tấn công kết hợp, là loại máy bay tiêm kích một chỗ ngồi, có khả năng tàng hình, đa năng, có thể thực hiện các nhiệm vụ như: yểm trợ trên không, ném bom chiến thuật, và chiến đấu không đối không.

Việc phát triển nó đã được đưa vào kế hoạch tài chính của Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và các chính phủ liên minh khác. Chuyến bay đầu tiên được thực hiện vào ngày 15/12/2006.

Tuy nhiên, chương trình F-35 không được như mong đợi và đang gặp nhiều vấn đề cũng như tranh cãi vì giá ngày càng cao cũng như không đạt tiêu chuẩn của quân đội đề ra và còn gặp nhiều vấn đề khi thử nghiệm như hỏng động cơ, lỗi cấu tạo, lỗi về vũ khí.

Đặc biệt hơn nữa số phận của F-35 đang bị đặt dấu hỏi khi Tổng thống mới đắc cử Donald Trump đang có ý định dừng hợp đồng mua sắm F-35 cho các lực lượng của Mỹ.

Nhắc lại rằng, trong quá trình vận động tranh cử, ông Trump từng trả lời phỏng vấn rằng: "F-35 không phải rất tốt. Tôi nghe nói rằng nhiều loại máy bay hiện có của chúng ta còn tốt hơn".

Vào tháng 1/2017, tân Tổng thống Mỹ sẽ quyết định về số phận của máy bay chiến đấu F-35 và những hệ thống vũ khí khác.

Động thái này chắc chắn sẽ đem đến sự mất mát lớn cho công ty Lockheed Martin. Công ty này hiện đang đẩy nhanh tốc độ sản xuất và tiếp tục nỗ lực giảm giá mỗi chiếc tiêm kích F-35. Tuy nhiên, thiệt hại của Lockheed Martin lại là cơ hội lớn của của các hãng sản xuất máy bay khác.