Ngày 23-8 (giờ địa phương), tại khu nghỉ dưỡng ở Sochi bên bờ biển Đen, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã có cuộc gặp gỡ với nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin. Hãng tin Reuters cho biết, tại buổi gặp mặt, ông Netanyahu đã gửi thông điệp cảnh báo rất rõ ràng với Tổng thống Nga: Đất nước Israel sẵn sàng tự xử lý vấn đề Iran đặt chân vào Syria.
"Iran đang nhanh chóng tiến tới kiểm soát Iraq, Yemen và thực tế là đã nắm được quyền kiểm soát tình hình ở Lebanon. Không một giây phút nào chúng tôi quên rằng Iran mỗi ngày đều đe dọa tận diệt Israel. Chúng tôi phản đối việc Iran bước chân vào Syria. Chúng tôi chắc chắn sẽ tự vệ bằng mọi biện pháp trước mối đe dọa này hoặc bất kỳ mối đe dọa nào khác" - Thủ tướng Israel cảnh báo cứng rắn.
Trong phiên đối thoại ở giữa hai nhà lãnh đạo, ông Putin đã lãng tránh trả lời hoặc đề cập đến lời cảnh báo hành động đơn phương của ông Netanyahu, cũng như vai trò của Iran trong cục diện chiến trường Syria, hãng tin Reuters cho biết. Không rõ hai nhà lãnh đạo có bàn luận trở lại về vấn đề này trong phiên đối thoại kín hay không.
Moscow đang nỗ lực chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài hơn sáu năm qua ở Syria. Từ tháng 12-2015, quân đội Nga đã chính thức can thiệp vào cuộc chiến theo lời đề nghị của Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Ngoài Nga, iên minh không chính thức hỗ trợ quân chính phủ Damascus còn có sự tham gia của Iran, tổ chức Hezbollah (Lebanon) và các nhóm vũ trang Hồi giáo Shi'ite. Với việc phiến quân chống Damascus và nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đang dần co cụm, cuộc nội chiến tại Syria có hy vọng sẽ sớm kết thúc.
Tuy nhiên, Israel lo ngại rằng một khi ông Assad giành được thắng lợi, chính quyền Tehran sẽ có điều kiện thiết lập một căn cứ quân sự dài hạn trên lãnh thổ Syria như một biện pháp bảo vệ "thành quả" nội chiến. Đã phải nhiều thập niên cực nhọc đối đầu với nhóm Hezbollah của Lebanon, chính phủ Israel không thể chấp nhận có thêm một kẻ thù "sát vách" đất nước.
Với Israel, Iran nguy hiểm hơn IS
Các cố vấn của ông Netanyahu thừa nhận trọng tâm chiến lược của Israel là ngăn không cho các lực lượng Iran và thân Iran đến gần khu vực Israel kiểm soát tại Cao nguyên Golan. Các "vùng đệm" đã được thiết lập dưới danh nghĩa là các vùng "giảm xung đột", được thỏa thuận thiết lập gần Lebanon với Nga và Mỹ là trung gian.
Bên cạnh việc thuyết phụ Moscow hợp tác, các đặc phái viên và quan chức Israel cũng nỗ lực lôi kéo Mỹ đồng ý quan điểm rằng Iran và các nhóm vũ trang thân Iran là mối đe dọa lớn hơn cả IS đối với an ninh khu vực.
Sau cuộc hội đàm kéo dài 6 tiếng cùng nhà lãnh đạo Nga, trả lời các phóng viên Israel, ông Netanyahu khẳng định: "Việc đưa ảnh hưởng của Shi'ite vào khu vực kiểm soát của người Sunni sẽ dẫn đến các hệ quả nghiêm trọng, cả về vấn đề người tị nạn lẫn khủng bố. Chúng tôi muốn ngăn chặn chiến tranh nổ ra. Vì thế tốt nhất là chúng tôi gióng lên tiếng chuông cảnh báo sớm, trước khi mọi việc quá muộn".
Nga đồng ý với Israel ?
Đây đã là cuộc gặp thượng đỉnh thứ sáu giữa hai nhà lãnh đạo Nga-Israel kể từ tháng 9-2015. Kể từ khi can thiệp quân sự vào Syria, chính phủ Moscow đã thể hiện một thái độ hợp tác thiện chí và tôn trọng các đối tác tại Jerusalem. Hai bên đã thiết lập một đường dây nóng để tránh máy bay chiến đấu hay các đơn vị phòng không của hai nước xảy ra sự cố va chạm, theo Reuters.
Không quân Israel tuần qua cho biết đã có khoảng 100 lần không kích các đợt vận chuyển vũ khí của nhóm Hezbollah trên lãnh thổ Syria kể từ khi cuộc nội chiến nổ ra. Tuy nhiên hiếm khi nào quân Israel bị bắn đáp trả hoặc bị Nga can thiệp.
Nhiều nhà ngoại giao Nga cũng cho rằng nếu không ngăn cản Iran hoặc Hezbollah mở thêm một mặt trận mới đối đầu Israel, lợi ích của Nga sẽ bị đe dọa. Moscow sẽ không thể chấp nhận để chiến sự leo thang ra bên ngoài lãnh thổ Syria, lại càng không thể chấp nhận khi đó là Israel.
Ngày 22-8 vừa qua, đại sứ Nga tại Israel ông Alexander Petrovich Shein cũng khẳng định: "Nga nghiêm túc cân nhắc các lợi ích của Israel tại Syria. Nếu chúng tôi có quyền quyết định, các lực lượng ngoại lai sẽ không được phép ở lại Syria".
Sau cuộc gặp của hai nhà lãnh đạo vào ngày 23-8, ông Zeev Elkin - thành viên nội các Jerusalem tháp tùng ông Netanyahu - đã khẳng định "chắc chắn cuộc gặp sẽ dẫn đến các bước đi thực tiễn".
Nhận xét: "Dự án khủng bố" mà Israel tham gia gây dựng tại Syria đã hoàn toàn sụp đổ trước nỗ lực của Syria, Nga và Iran. Ngoài cách thỉnh thoảng đánh trộm binh lính Syria như họ thỉnh thoảng vẫn làm, Israel không còn ảnh hưởng gì tại đất nước này nữa. Thật là quả đắng đối với những kẻ vẫn quen thấy các chính trị gia Mỹ xun xoe dưới chân họ.