China Dragon
© Jason Lee / Reuters
Kinh tế Trung Quốc sẽ vượt Mỹ ngay trong năm 2020?

Trung Quốc sẽ vượt Hoa Kỳ thành nền kinh tế hàng đầu thế giới vào năm tới, và đến năm 2030, Mỹ sẽ rớt xuống vị trí số 3, sau Trung Quốc và Ấn Độ. Đây là dự báo của các nhà phân tích từ hãng tư vấn Standard Chartered của Anh.

Trước đó, các chuyên gia của HSBC đã dự đoán rằng, Trung Quốc sẽ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới không sớm hơn năm 2030, còn Tổng thống Mỹ Donald Trump hứa điều này sẽ không bao giờ xảy ra. Vậy khi nào nền kinh tế Trung Quốc sẽ lên vị trí cao nhất?

Câu trả lời cho câu hỏi này phụ thuộc vào cách tính toán GDP. Nếu tính toán bằng tiền quốc gia (có chuyển đổi sang ngoại tệ), Trung Quốc vẫn thua xa Hoa Kỳ theo chỉ số này; nhưng nếu tính theo sự ngang giá của sức mua (tiếng Anh: purchasing power parity - PPP), ngay từ đầu năm 2014, GDP của Trung Quốc đã vượt trước Hoa Kỳ, dù chỉ là một chút.

Theo nghiên cứu của Standard Chartered, vào năm 2020 Hoa Kỳ sẽ hoàn toàn tụt lại sau Trung Quốc về sức mua tương đương. Hơn nữa, theo dự báo của các chuyên gia, sau 10 năm nữa, Ấn Độ cũng sẽ vượt Hoa Kỳ.

Theo Standard Chartered, vào năm 2030, bảy trong số mười nền kinh tế hàng đầu thế giới sẽ thuộc về các nền kinh tế mới nổi. Vào năm 2030, Nga sẽ đứng ở vị trí thứ 8 về quy mô nền kinh tế, vượt trước Nhật Bản và Đức.

Mặc dù các nhà kinh tế vẫn tranh luận về việc phương pháp tính toán GDP nào phản ánh khách quan hơn tình trạng và quy mô nền kinh tế, nhưng, hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng, trong 10 năm tới, Trung Quốc chắc chắn sẽ vượt Hoa Kỳ về GDP, bất kể nó được tính toán như thế nào.

Kinh tế Trung Quốc vượt Mỹ nhờ tầng lớp trung lưu?

Động cơ tăng trưởng chính là tầng lớp trung lưu đang phát triển nhanh chóng ở Trung Quốc. Do đó, nền kinh tế sẽ ít phụ thuộc vào tình hình trên các thị trường nước ngoài, sẽ có khả năng đảm bảo sự tăng trưởng nhờ mức tiêu thụ trong nước. Dân số hơn một tỷ người cho Trung Quốc có tiềm năng rất lớn.

Theo dự báo của Standard Chartered, mức tiêu thụ và sự phát triển của tầng lớp trung lưu sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế nhanh chóng của các nước đang phát triển khác, một số quốc gia sẽ thực hiện bước đột phá khổng lồ.

Ví dụ như GDP của Ấn Độ sẽ tăng gấp 5 lần; Indonesia là gấp 3 lần; Thổ Nhĩ Kỳ, Brazil và Ai Cập cũng sẽ tăng trưởng nhanh chóng. GDP của Trung Quốc sẽ tăng gấp 2,8 lần, còn Hoa Kỳ, theo dự báo của Standard Chartered, sẽ tăng GDP ở mức khiêm tốn là 60%.

Tuy nhiên, những dự báo lạc quan này có thể không thành hiện thực nếu quá trình phát triển tầng lớp trung lưu và tăng trưởng mức tiêu thụ bị chậm lại. Ví dụ, trước thềm năm mới ở Trung Quốc, mức tiêu thụ trong nước không phải là tích cực nhất.

Theo thống kê, tốc độ tăng trưởng doanh số bán lẻ trong tháng 11 đã giảm xuống mức thấp nhất trong 15 năm qua. Và doanh số bán xe hơi đã giảm mạnh lần đầu tiên kể từ năm 1990. Apple và Nike cũng phàn nàn về việc doanh thu sụt giảm. Ngay cả thị trường bất động sản, vốn là đối tượng đầu tư chính của người dân Trung Quốc, bắt đầu chậm lại.

Tình hình kinh tế Trung Quốc bất ổn do những yếu tố khác nhau bao gồm cả cuộc chiến thương mại, khiến mọi người chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất, có nghĩa là họ tiêu thụ ít hơn. Cuộc chiến thương mại chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến đông đảo dân chúng.

Chuyên gia Wang Zhimin, giám đốc Trung tâm Toàn cầu hoá và Hiện đại hóa tại Viện Kinh tế và Thương mại Trung Quốc, nói trong cuộc phỏng vấn với Sputnik rằng, cuộc chiến thương mại ảnh hưởng đến nhiều người ở Trung Quốc, không chỉ tầng lớp trung lưu. Đặc biệt là ở Trung Quốc chưa có tiêu chí chính xác nhóm người nào thuộc tầng lớp trung lưu.

Xét cho cùng, ở Trung Quốc và Hoa Kỳ, mọi thứ đều khác nhau, khi những người được coi là tầng lớp trung lưu ở Hoa Kỳ đều là những người giàu có ở Trung Quốc.

Trung Quốc xuất khẩu các sản phẩm tốt nhất sang Mỹ mà việc sản xuất chúng rất tốn công. Vì vậy, cuộc chiến thương mại sẽ tác động đến những người lao động bình thường tham gia sản xuất những mặt hàng đó, mà không chỉ đến tầng lớp trung lưu.

Ông Wang Zhimin bày tỏ hy vọng rằng, Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn có thể đạt được một thỏa hiệp. Tất nhiên, khó có thể giải quyết tất cả các mâu thuẫn, đây là một quá trình lâu dài. Nhưng theo nhận định của ông, cuối cùng, cuộc xung đột này sẽ được giải quyết.

Trung Quốc không nhất thiết phải vượt Mỹ về GDP

Ông Wang cho rằng, đối với Trung Quốc việc vượt Mỹ về GDP không còn là mục đích cao nhất nữa, bởi vì chỉ số này không phản ánh thực trạng phát triển của nền kinh tế. Đối với Trung Quốc, điều quan trọng nhất hiện nay là chuyển từ các chỉ số định lượng sang chỉ số định tính, sang sự phát triển sáng tạo, chuyên gia Trung Quốc nhận xét.

Ông Wang cho biết, nếu nói về tổng sản phẩm trong nước, nếu cứ tính mức tăng trưởng bình quân GDP của Trung Quốc ổn định ở mức hàng năm là 6-7% và GDP của Mỹ chỉ tăng 2%, thì đến năm 2030-2040, Trung Quốc, tất nhiên là sẽ vượt Hoa Kỳ về GDP.

Nhưng ông cho rằng điều này không có ý nghĩa quan trọng, vì dân số Trung Quốc lớn hơn gần 5 lần so với dân số Hoa Kỳ. Do đó, ngay cả khi Trung Quốc vượt Mỹ về GDP, thu nhập bình quân đầu người vẫn sẽ ít hơn nhiều, tức là Trung Quốc vẫn sẽ nghèo hơn gấp 5 lần so với Hoa Kỳ.

Hơn nữa, GDP không phản ánh đầy đủ chất lượng của nền kinh tế, ví dụ, không phản ánh các công nghệ cơ bản, môi trường xã hội, môi trường thiên nhiên, v.v.

Dân số Trung Quốc lớn gần gấp 5 lần so với Mỹ, nhưng Hoa Kỳ có nhiều đất canh tác hơn, điều kiện môi trường tốt hơn. Ngoài ra, không thể bỏ qua ảnh hưởng bao trùm của Washington trên thế giới, đó là điều kiện tốt nhất cho Mỹ phát triển kinh tế.

Do đó, vị chuyên gia Trung Quốc nhận định, mặc dù mục tiêu vượt qua GDP của Hoa Kỳ là khả thi, nhưng điều đó cũng không có ý nghĩa quá lớn đối với Bắc Kinh.

Các chương trình phát triển công nghệ, đặc biệt là "Made in China 2025", sẽ giúp chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế Trung Quốc từ phát triển theo chiều rộng sang phát triển chiều sâu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và các đại diện khác của chính quyền Mỹ đã nhiều lần chỉ trích chương trình này và lưu ý rằng, mục đích của cuộc chiến thương mại là ngăn chặn việc thẩm thấu công nghệ từ Mỹ cho Trung Quốc.

Washington tin rằng, chính sách công nghiệp của Trung Quốc nhằm mục đích làm giàu bằng cách đánh cắp tài sản trí tuệ của Mỹ. Trong khi đó, Bắc Kinh chắc chắn rằng, mục tiêu của các biện pháp áp thuế quan không phải là loại bỏ sự mất cân bằng thương mại, mà là một nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm kiềm chế sự tăng trưởng của Trung Quốc.

Tuy nhiên, cựu Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (World Bank - WB), ông Robert Zoellick đã nhận xét rằng, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không thể kìm hãm sự phát triển của Trung Quốc.

Theo ông Zoellick, các biện pháp áp thuế quan và chính sách bảo hộ của Washington sẽ không ép buộc được Bắc Kinh phải từ bỏ chương trình phát triển cơ sở công nghệ của riêng mình. Ngoài ra, nền kinh tế Trung Quốc cũng là một mắt xích liên kết chặt chẽ trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Do đó, theo ông Zoellick, khi phát động cuộc chiến thương mại Mỹ đã tự bắn vào chân mình, bởi vì các nhà sản xuất Mỹ cũng bị tổn thương do việc leo thang thuế quan.