S-300 missile system
© Donat Sorokin/TASS
Nga chuyển giao

Hãng tin Mehr ngày 11/4 dẫn tuyên bố của Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Hossein Jaber Ansari, cho biết: "Bất chấp những thay đổi về điều kiện giao hàng, thỏa thuận đã bắt đầu được thực hiện, và hôm nay tôi có thể thông báo rằng, lô thiết bị phòng không S-300 đầu tiên đã được Nga chuyển giao cho Iran".

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Iran đưa ra trong bối cảnh Mỹ đang tạo ra hàng loạt sức ép nhằm buộc Nga phải tính toán lại việc chuyển giao hệ thống S-300 cho Tehran.

Ngày 5/4, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, ông Thomas Shannon, cho biết Mỹ không đồng ý việc Nga chuyển giao hệ thống phòng không S-300 cho Iran, bởi "lô hàng trên phải có sự cho phép của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc".

"Chúng ta cần chống lại ý định trên (Nga chuyển giao vũ khí cho Iran) bằng bất kỳ phương tiện nào. Chúng ta sẽ nỗ lực ngăn chặn việc Iran sở hữu các vũ khí có mục đích tấn công", Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Shannon nhấn mạnh.


Nhận xét: Vị trợ lý ngoại trưởng Mỹ dường như cố tình không hiểu rằng S-300 hoàn toàn chỉ là vũ khí phòng thủ. Hoặc có lẽ, đối với những kẻ chuyên đi xâm lược nước khác, bất cứ thứ gì cho phép các nạn nhân của họ khả năng chống trả đều là không được phép.


Được biết, đây là lần thứ 2 kể từ cuối năm 2015, thông tin Iran được tiếp nhận hệ thống S-300 công khai. Tuy nhiên, sự khác biệt giữa lần tuyên bố này với lần trước là việc Iran tự đưa ra tuyên bố thay vì thông tin từ Nga như lần trước.

Iran ký hợp đồng trị giá 900 triệu USD với Nga để mua 5 hệ thống tên lửa S-300 vào năm 2007. Hợp đồng bị tạm hoãn thực hiện sau khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc áp đặt lệnh trừng phạt với Iran năm 2010.

Tháng 4/2015, Nga nối lại đàm phán về chuyển giao S-300 sau khi các nước tham gia đàm phán về chương trình hạt nhân Iran đạt được thỏa thuận khung mang tính bước ngoặt.

Hệ thống S-300 đang được chuyển giao là kết quả của thỏa thuận mới mà Nga ký với Iran tháng 11/2015. Nó là phiên bản nâng cấp cho với mẫu Tehran đặt mua ban đầu. Nga và Iran dự kiến hoàn thành hợp đồng S-300 vào giữa năm 2016.

Mỹ lo mất vị thế

Theo kênh truyền hình Nga Zvezda, các hệ thống phòng thủ tên lửa S-300 tại Iran sẽ ngăn cản Mỹ gây áp lực chính trị đối với Tehran và củng cố vị thế của Nga trong khu vực, đặc biệt là khi Moscow đang dẫn đầu chiến dịch chống khủng bố vô cùng thành công ở Syria.

Zvezda dẫn lời chuyên gia Ruslan Pukhov, người đứng đầu Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ (trụ sở tại Moscow) nhận định: Người Mỹ hiểu rõ rằng "các vũ khí Nga tại Trung Đông đang làm thay đổi đáng kể cán cân sức mạnh trong khu vực và hơn thế nữa".

S-300 được đánh giá là một trong những hệ thống phòng thủ tên lửa tốt nhất trên thế giới nhưng còn thể hiện được sức mạnh của mình trên mặt trận chính trị.

Chẳng hạn, S-300 đã trở thành công cụ răn đe hiệu quả ở Syria vào năm 2013. Tại thời điểm đó, Washington quyết định không tấn công vào các lực lượng của chính quyền Damascus, do (nghi ngờ) quân đội Syria có trong tay các tổ hợp tên lửa không-đối-không này.

Theo Zvezda, người Mỹ không muốn chứng kiến cảnh S-300 ra trận. Giới chuyên gia Mỹ nhận định, các hệ thống S-300 sẽ giúp Iran thiết lập một vùng cấm bay đối với các chiến đấu cơ F-16 và F/A-18.

Chỉ có máy bay ném bom B-2 và tiêm kích tàng hình F-22 là có khả năng hoạt động trong một khoảng thời gian hạn chế tại các khu vực được S-300 bảo vệ, do hệ thống phòng thủ tên lửa này có thể dễ dàng thay đổi vị trí trong vài giờ đồng hồ.

Ông Pukhov nói: "Hệ thống phòng thủ tên lửa này có thể chống tiếp cận đối với không phận phía trên vịnh Persian... Nó có thể vô hiệu hóa gần như hoàn toàn các năng lực quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ.

Israel và Ả-rập Xê-út sẽ tự động mất ưu thế trên không và sẽ không thể tiến hành các cuộc tấn công đường không trong khu vực, cũng như vào một số vùng của Syria".

Sự lo lắng của người Mỹ trước sự có mặt của hệ thống S-300 tại Iran là hoàn toàn có lý, tuy nhiên điều này khiến người ta đặt nghi ngờ vphoề tính hữu dụng của bộ 3 vũ khí MALD, AGM-88 và JSOW - những vũ khí luôn được Mỹ tuyên bố là khắc tinh của tổ hợp phòng không S-300/400 do Nga sản xuất.