Dịch bởi Hoàng Sơn Trường

Lời người dịch

Tôi vẫn nhớ rõ cái khoảnh khắc khi cậu con trai đầu lòng của tôi chào đời. Tôi đã trải qua những giây phút thật căng thẳng và bế tắc, khi mà vợ tôi lúc đó khá yếu do cô ấy đã đau đẻ từ hai ngày trước và đã phải vào viện hai lần để kiểm tra. Trong cơn đau đẻ, vợ tôi nhờ y tá gọi tôi đến bảo rằng cô ấy bị đau và mệt lắm, chắc phải mổ đẻ thôi. Tôi nhìn vợ nói trong run rẩy, không biết quyết định thế nào. Trước đó tôi đã tìm hiểu khá nhiều sách, chủ yếu là của nước ngoài, về việc sinh con một cách tự nhiên. Và tôi đọc được những tác hại của việc mổ đẻ cũng như các biện pháp kích thích đẻ thiếu tự nhiên khác. Nhưng bây giờ vợ tôi đang đau đớn như thế, tôi phải làm sao?

Tôi mếu máo đi ra nói với mẹ tôi, rằng vợ con đang đau lắm, cô ấy muốn đẻ mổ. Mẹ tôi cười thông cảm và bảo tôi rằng: "Ngày xưa đẻ con ra mẹ cũng đau lắm. Đau đến mức mẹ trèo lên cả cửa sổ cơ mà" - "Thật vậy hả mẹ?" Giây phút đó tự nhiên lòng tôi nhẹ bẫng. Tôi lại vào gặp vợ và an ủi nàng, tôi cũng kể lại với nàng điều mẹ vừa nói. Nàng có phần vững dạ hơn. Khoảng nửa tiếng sau cô y tá lại ra báo tôi vào để chuẩn bị đón đứa con đầu lòng. Lúc này nàng đang rặn từng đợt thật mãnh liệt, các cô y tá cũng khẩn trương hỗ trợ, còn tôi chỉ được phép đứng cạnh giường vợ để xem, bởi lúc này tôi không cần phải động viên gì nữa.

Cuối cùng thì thằng cu nhà tôi cũng chịu chui ra. Không gian lúc đó như nở rộng thêm, còn tôi thì cũng lớn thêm một chút. Tôi đã lên chức bố. Cô y tá gọi tôi ra quầy thủ tục và hỏi có tiêm phòng viêm gan B ngay cho đứa bé. Ồ, vậy là tôi đã bắt đầu phải ra quyết định cho cu cậu rồi. Xem nào, hai vợ chồng tôi đã để ý chăm chút từ những ngày đầu mang thai, sao cho nàng chỉ dùng những thực phẩm tự nhiên và lành nhất, tránh dùng thuốc tây. Con tôi vừa mới sinh ra, và, cho đến giờ phút này, là hoàn hảo. Vậy mà bây giờ cần phải tiêm phòng sao? Tôi, với tư cách một người bố mới lên chức, viết dõng dạc vào quyển hồ sơ của cô y tá, rằng tôi chọn không tiêm phòng viêm gan B cho thằng cu nhà tôi.

El Niño hiểu đơn giản là hiện tượng nóng lên của vùng xích đạo Thái Bình Dương tập trung ở khu vực trung tâm và phía đông của đại dương này.

Trung bình cứ 2 đến 7 năm sẽ có một đợt El Niño. Mỗi đợt El Niño sẽ gây ra những hậu quả nặng nhẹ khác nhau, rất khó để dự đoán. Nhìn chung, El Niño sẽ có thể gây ra bão, lụt, hạn hán, cháy rừng, dịch bệnh, nạn đói, mùa màng thất bát, các giống loài bị phân bổ lại, động vật bị chết hàng loạt, cá chết hàng loạt, và san hô bị tẩy trắng (không hẳn là chết nhưng nếu bị tẩy trắng quá lâu thì cũng sẽ chết).

Đợt El Niño năm 1997-98 là đợt nóng kinh khủng nhất trong lịch sử của El Niño, được gọi là Siêu El Niño, và gây hậu quả nghiêm trọng nhất bao gồm: bão nhiệt đới ở miền Đông Canada và Mỹ, lũ ở Trung Quốc, cháy rừng ở Úc, dịch sốt xuất huyết bùng nổ ở Tây Thái Bình Dương và Châu Á, hơn 35 nước tuyên bố có thiên tai, mùa màng thất bát, đất đai mất chất, ô nhiễm sông ngòi, nguồn nước ngầm bị cạn kiệt dẫn đến đói kém, cá chết hàng loạt ở nhiều nơi trên thế giới, san hô cũng bị tẩy trắng khắp nơi trên thế giới, và có 23,000 người tử vong do hậu quả của trận Siêu El Niño này.

Đầu năm 2014, một nhóm các nhà khoa học trên thế giới chuyên về dự đoán khí hậu đã đưa ra minh chứng cho mối liên quan giữa biến đổi khí hậu toàn cầu và El Niño trên tạp chí danh tiếng Nature Climate Change. Theo dự đoán có cơ sở của họ thì khi trái đất ngày càng nóng lên, tần số Siêu El Niño xảy ra cũng sẽ tăng theo, từ 1 lần mỗi 20 năm thì bây giờ sẽ là 1 lần mỗi 10 năm.

Phong trào Trung đoàn Bất tử đã từ Nga lan ra nhiều quốc gia trên thế giới, và hàng ngàn người đã xuống đường diễu hành để tưởng nhớ những người thân đã chiến đấu trong Thế chiến II.

Cuộc diễu hành diễn ra từ ngày 7 đến ngày 9/5 là một hoạt động nhằm thể hiện sự kính trọng đối với những người đã dũng cảm chiến đấu trong một trong những cuộc chiến tranh tàn khốc nhất trong lịch sử. Phong trào này nhằm cho thấy rằng, mỗi người đã hy sinh hoặc chịu thương tích trong Thế chiến II đều là những người thân yêu của những gia đình bình thường.

Kể từ khi được khởi động lần đầu vào năm 2007, phong trào "Trung đoàn Bất tử" đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi, và đến năm 2015 nó đã trở thành một hoạt động tầm cỡ quốc gia. Năm ngoái nó được tổ chức tại 7 nước thuộc Liên Xô cũ và châu Âu, nhưng năm nay phong trào đã diễn ra tại nhiều quốc gia hơn thế và nhận được sự hưởng ứng nhiệt liệt của người dân địa phương.

Sản phẩm của chúng tôi đem lại lợi ích ổn định và rõ ràng cho cả các nông trại lớn và nhỏ. Nông dân luôn có thể tạo ra các vụ thu hoạch chất lượng cao hơn và thu nhập tốt hơn.

—Monsanto, Báo cáo cam kết, 2006

Đó là tháng 12 năm 2006, chúng tôi vừa mới tới nơi khi đoàn đưa đám đi vòng qua góc hẻm nằm giữa những bức tường sơn trắng, phá vỡ sự uể oải của một ngôi làng Ấn Độ nhỏ dưới ánh nắng mặt trời thiêu đốt. Mặc trang phục truyền thống - áo dài trắng bằng vải bông và quần dài - những người đánh trống dẫn đoàn về phía bờ sông, nơi giàn hỏa thiêu đã được sắp sẵn. Ở giữa đoàn đưa tang, một người phụ nữ đang khóc tuyệt vọng, bám vào một thanh niên cường tráng với khuôn mặt u sầu đang mang chiếc cáng được phủ đầy những bông hoa sặc sỡ. Xúc động, tôi nhìn lướt qua khuôn mặt của người chết: đôi mắt nhắm nghiền, mũi khoằm, ria mép màu nâu. Tôi sẽ không bao giờ quên cảnh tượng thoáng qua ấy, thứ đã biến những hứa hẹn hào nhoáng của Monsanto thành sự ô nhục.

Ba vụ tự tử một ngày

"Chúng ta có thể quay phim không?" Tôi hỏi, đột nhiên bối rối khi người quay phim hỏi tôi với cái hất đầu. "Dĩ nhiên," Tarak Kate nói, nhà nông học lãnh đạo của tổ chức phi chính phủ (NGO) chuyên về canh tác hữu cơ này đã đi với tôi xuyên qua khu vực trồng bông ở Vidarbha, tây nam bang Maharashtra của Ấn Độ. "Đó là lý do Kishoir Tiwari đưa chúng ta tới làng này. Ông ấy biết ở đây có lễ tang của một nông dân đã tự tử."

Kính thưa các quý ông, quý bà cá thối đã yêu cầu "chính phủ Hoa Kỳ can thiệp vụ cá chết hàng loạt ở Việt Nam".

Trước hết, tôi xin thay mặt nước Mỹ cám ơn quý ông bà cá thối đã tin cậy mà thảo ra cái "thỉnh nguyện thư" vừa rồi, nhờ chúng tôi can thiệp. Gì chứ "can thiệp" thì đúng là nghề cha truyền con nối mà Chúa nhân từ đã ban cho nước Mỹ chúng tôi.

Dĩ nhiên, nước Mỹ chúng tôi có đầy đủ lý lẽ và sức mạnh để can thiệp nhiều hơn và sâu hơn so với chuyện cá mú thối tha vớ vẩn mà quý vị đề xuất. Các thành quả gần đây nhất của nước Mỹ đã được người dân các nước Afganistan, Iraq, Libia, Xirya và Ukraina... đồng loạt xác nhận. Riêng với nước Việt Nam, các quý ngài như Ngô Đình Diệm và Nguyễn Văn Thiệu hẳn là những người có kinh nghiệm sâu sắc nhất về điều này. Nhân dịp ngày Giải phóng Miền Nam 30-4 vừa qua, tôi xin thay mặt nước Mỹ, R.I.P hai ông mạnh giỏi!

Trở lại chuyện cá mú thối tha, tôi hiểu quý vị muốn chúng tôi nhào dô "đánh giá tác động môi trường độc lập về nhà máy thép và nêu vấn đề này trong chuyến thăm Việt nam sắp tới".

Tin buồn cho quý vị là nhà máy thép nêu trên thuộc về nước Đài Loan, một đồng minh thân cận mà chúng tôi luôn ủng hộ. Hơn nữa, muốn nhảy vào Việt Nam để "đánh giá tác động môi trường độc lập" thì chẳng những chúng tôi cần "nêu vấn đề" với chính quyền Việt Nam, mà còn phải "xin phép" chính quyền Việt Nam, vì chúng tôi hiểu rõ hơn ai hết, đó là một Nhà nước độc lập có chủ quyền. Để tránh việc một cường quốc như Mỹ phải muối mặt đi "xin xỏ" vì chuyện thỉnh cầu vớ vẩn của quý vị, thì giải pháp tốt nhất có thể, là chính quyền sẽ chủ động "mời" các chuyên gia của nước Mỹ vào cuộc. Nhưng thật trớ trêu, tôi chưa kịp mở mồm, thì chính quyền Việt Nam đã "mời" một đoàn chuyên gia quốc tế nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực liên quan đến môi trường biển để đánh giá độc lập cùng với các chuyên gia người Việt. Đoàn chuyên gia này bao gồm những người mang quốc tịch Đức, Nhật, Israel... và hỡi ôi, lại có cả người Mỹ chúng tôi. Thế mới đau!

Nếu bạn là một người Mỹ bình thường, bạn có thể tin rằng cuộc Chiến tranh Việt Nam là cuộc đấu tranh của tự do chống lại áp bức, lẽ phải chống lại sự sai trái, hay nó có liên quan theo một cách mơ hồ nào đó đến việc bảo vệ lối sống Mỹ. Điều không may là không một cái nào trong những lý do đó là sự thật. Trên thực tế, chúng là một phần của chiến dịch tẩy não nhằm đảm bảo sự ủng hộ của người dân Mỹ cho cuộc chiến tranh đẫm máu, xấu xa và không thể thắng lợi này. Sự thật là CIA đã tạo dựng ra cuộc chiến tranh này ngay từ đầu nhằm cung cấp vỏ bọc an toàn cho bao nhiêu hành động giết người máu lạnh dưới danh nghĩa chiến tranh.

Fletcher Prouty là một cựu đại tá Không quân Hoa Kỳ đã quá cố. Ông từng làm việc tại Lầu Năm Góc, có liên hệ chặt chẽ với CIA trong khoảng thời gian 1940 - 1960 và có cái nhìn bao quát tổng thể về sự phát triển của chính sách Hoa Kỳ trong thời tổng thống Eisenhower và sau đó. Trong cuốn sách JFK: CIA, Việt Nam và Âm mưu Ám sát John F. Kennedy (JFK: The CIA, Vietnam and the Plot to Assassinate John F. Kennedy), ông kể lại câu chuyện bẩn thỉu về việc các nhà tài phiệt Mỹ đã lên kế hoạch cho cuộc Chiến tranh Việt Nam trong nửa cuối của Thế Chiến II, và những giai đoạn khác nhau của cuộc chiến dẫn tới cuộc xâm lược khổng lồ của Hoa Kỳ vào bán đảo Đông Dương.

Trước khi mô tả khía cạnh chính trị và quân sự của cuộc chiến tranh, cần phác thảo bản chất địa lý xã hội của mảnh đất được biết dưới cái tên Việt Nam. Tất cả Việt Nam là một cộng đồng bộ tộc dựa trên liên minh lỏng lẻo giữa các làng xã và mối gắn kết trung tâm là việc thờ cúng tổ tiên và bản sắc dòng họ. Các làng xã chủ yếu tự cung tự cấp với mỗi gia đình thường làm nông nghiệp trên mảnh ruộng thuộc về gia đình trong nhiều thế kỷ. Lối sống này đã tồn tại trong hàng ngàn năm trước khi người Pháp đến vào cuối thế kỷ 18.

Mười năm trước đây có một bộ phim Hollywood lớn mang tên "Idiocracy" được phát hành. Đó là phép ẩn dụ tuyệt vời cho những gì xảy ra với nước Mỹ trong suốt thập kỷ tiếp sau đó. Trong phim, một "người Mỹ trung bình" tỉnh giấc 500 năm sau trong tương lai và khám phá ra rằng ông ta là người thông minh nhất vượt xa cái xã hội đã bị "ngu đi" mà ông thấy mình trong đó.

Đáng buồn thay, tôi thực sự tin rằng nếu một người có trí tuệ trung bình ở những năm 1950 và 1960 được đưa đến năm 2016, có nhiều khả năng họ sẽ được coi là đại trí tuệ so với chúng ta. Chúng ta có một quốc gia nơi bọn tội phạm đang được trả tiền $1.000 mỗi tháng để không bắn người, và viên chức nhà nước được hưởng lương cao nhất trong hơn một nửa số bang là một huấn luyện viên bóng đá. Hầu như không ai có thì giờ để đọc sách nữa. Thế nhưng người Mỹ trung bình dành 302 phút một ngày xem truyền hình. 75% thanh niên của chúng ta không thể tìm thấy Israel trên bản đồ Trung Đông, nhưng họ chắc chắn biết làm thế nào để tìm trang web đen trên Internet. Có thể là khó tin nhưng ngày nay trên Internet có hơn 4 triệu trang web người lớn, và chúng có lượng người xem nhiều hơn Netflix, Amazon và Twitter cộng lại.

Cái quái gì đã xảy đến với chúng ta? Làm thế nào mà chúng ta đã trở nên quá ngu ngốc đến vậy? Theo một báo cáo mới phát hành gần đây, gần 10% sinh viên tốt nghiệp đại học của chúng ta tin rằng Judge Judy là thẩm phán Tòa án tối cao...

Hội đồng quản trị cựu sinh viên ACTA công bố báo cáo từng kỳ về những gì sinh viên biết:

Gần 10% sinh viên tốt nghiệp đại học được khảo sát nghĩ rằng Judith Sheindlin, người đóng vai "Thẩm phán Judy" trên show truyền hình, là thành viên Tòa án Tối cao Mỹ. Ít hơn 20% biết kết quả của Tuyên Ngôn giải phóng nô lệ. Hơn 1/4 không biết Franklin D. Roosevelt là tổng thống trong Thế chiến II; 1/3 không biết ông là người khởi đầu New Deal.

Người dân bàng hoàng và tức giận khi xem bài "Kinh hoàng: Cá chết chỉ sau 2 phút bơi trong nước biển Vũng Áng" cùng clip của VTC phát vào chương trình Thời sự tối qua, 26/4/2016. Clip của PV Bá Thắng mô tả thí nghiệm nhằm làm rõ mức độ ô nhiễm của nước biển ở Hà Tĩnh. PV đã thả 2 con cá vào 1 chiếc chậu với nước bị ô nhiễm, và chỉ sau 2 phút, con cá này đã chết. Trong clip, PV cũng nói rằng, đây là clip được thực hiện với sự phối hợp của Trung tâm quan trắc Hà Tĩnh.

Sự thật là gì?

1. Trung tâm quan trắc Hà Tĩnh không phối hợp với PV VTC để làm thí nghiệm này.
2. Clip trên là hoàn toàn dàn dựng, bao gồm cả 2 con cá, chậu nước, địa điểm.

Chị Vũ Thị Lý- chủ bè nổi Lý Hộ nói rằng phóng viên VTC có vào đây lấy nước mẫu (nước biển, nước mặn) nhưng mang đi đâu đó làm thử nghiệm, cho cá nước ngọt vào và cá chết.

Giấc mơ Mỹ đã tồn tại ở đất nước này trong hơn 50 năm qua, nhưng hiện nó đang hấp hối. Đối với một số người Mỹ, thì Giấc mơ ấy có thể đã tàn lụi.

Trong khi các cuộc khảo sát về niềm tin người tiêu dùng gần đây cho thấy người Mỹ có phần nào đó lạc quan về nền kinh tế tổng thể, thì hầu hết các cuộc thăm dò và nghiên cứu cho thấy rằng họ đều đang lo lắng về tương lai kinh tế.

Nhiều người Mỹ dường như tin rằng họ sẽ không bao giờ an toàn hay ổn định về tài chính, dù nguyên lý cốt lõi trong Giấc mơ Mỹ chính là ở niềm tin rằng bạn có thể thành công về tài chính, chỉ cần chăm chỉ và quyết tâm. Thì giờ đây hơn 3/4 người Mỹ lại tin rằng chiều hướng đi xuống có nhiều khả năng xảy ra hơn là phát triển hướng lên.

Liệu những yếu tố nền tảng cho giấc mơ chung và cách sống của tầng lớp trung lưu - như sở hữu một ngôi nhà, có việc làm ổn định, nghỉ hưu không mắc nợ và có tài chính an toàn - giờ đây đã trở nên ngoài tầm với của hầu hết mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ? Và có phải vấn đề của tầng lớp trung lưu giờ cũng đang lan tới nhóm người Mỹ da trắng ở ngoại thành vốn có nền tảng khá vững chắc?

Tác giả Mechele Dickerson đang nghiên cứu về những khía cạnh này và đang viết cuốn sách về nó. Một phần bà cũng đang cố gắng hiểu những xu hướng đáng lo ngại bao gồm việc trì trệ tăng lương và trốn nợ, việc này có tác động gì đối với Giấc mơ Mỹ. Đây là thuật ngữ đầu tiên được biết đến từ nhà văn James Truslow Adams 85 năm về trước:

Những ngày qua, hiện tượng cá tự nhiên dọc bờ biển miền Trung từ Hà Tĩnh cho đến Thừa Thiên Huế khiến người dân hoang mang.

Mặc dù đến hôm nay (25/4/2016), theo ghi nhận của tờ Vietnamnet, tình trạng cá chết dọc bờ biển Miền Trung đã giảm rõ rệt. Tại một số vùng biển như Nhật Lệ, Bảo Ninh, Hải Ninh, Quảng Phú, Ngư Thủy... những tàu đánh cá biển xa đã quay trở lại hoạt động bình thường. Còn các thuyền đánh bắt gần bờ có nơi đã bắt đầu ra biển đánh bắt trở lại.

Nhưng, người tiêu dùng đã trở nên e ngại thái quá khi không dám sử dụng thực phẩm từ nguồn hải sản đông lạnh, còn ngư dân cũng vẫn sẽ lửng lơ với việc ra khơi, vì không bảo quản bằng đông lạnh thì không được, và làm sao có thể tiêu thụ hải sản trước thông tin chúng bị nhiễm "chất độc mạnh" từ các quan chức môi trường mới phát ra.

Nhà nước đang tiến hành điều tra xem chất độc đó là gì và từ đâu tới.